انواع تجهیزات ساختمانی و کاربردهای آنها اغلب به اندازه و هدف یک پروژه عمرانی بستگی دارد. با این حال، ساخت بزرگراه، تعمیر و نگهداری جاده‌ها، ساخت پل، ساختمان‌سازی، پروژه‌های فاضلاب و خط لوله، کارهای مربوط به راهسازی، حفاری و خاکبرداری، همه و همه به ماشین آلات ساختمانی و گاها به جدیدترین ماشین آلات در صنعت ساختمان نیاز دارند. در این مقاله قصد داریم به ماشین آلات حمل و نقلی در صنعت ساختمان بپردازیم.
روش‌های حمل و نقل نیز بخش مهمی از ساخت و ساز هستند. مصالح ساختمانی و ابزارهای مورد نیاز باید به طور مرتب به محل پروژه منتقل شوند. حتی در بسیاری از موارد، حمل و انتقال زباله‌های عمرانی از محلی به محل دیگری، لزوم داشتن ماشین آلات مرتبط را نتیجه می‌دهد. در این مقاله به معرفی ماشین آلات ساختمانی می پردازیم.
انواع ماشین آلات ساختمانی
تراکتور
واژه تراکتور از واژه traction به معنی کشنده گرفته شده است. در واقع تراکتور وسیله ایست که برای تامین قدرت مورد نیاز جهت کشیدن وسایل و تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرد. تراکتورها موتورهای درون سوز دارند که از سوخت های فسیلی (بنزین ، گازوئیل ، گاز مایع) استفاده می کنند.
از آنجا که کاربرد تراکتور در دنیای جدید بسیار گسترده است ، تراکتور هایی که ساخته می شوند دارای توان ،اندازه و طرح های متفاوتی هستند .
تراکتور دارای کاربردهای متعددی است هدف اولیه تراکتوربه جلوراندن ویا کشیدن اقسام بارها می باشد برروی تراکتورانواع لوازم مکانیکی را میتوان نصب کرد لوازمی ازقبیل : بیل های مکانیکی ریپرها تیغه های بولدوزر دکل های لوله گذار جانبی کج بیل ها نهرکن ها وغیره به علاوه ازتراکتور استفاده های دیگری هم میکنند نظیرکشیدن اسکریپر واگن وغیره .
انواع تراکتور:
- تراکتورهای چرخ دار
- تراکتورهای زنجیری
بولدوزر
بولدوزر، دستگاه عمرانی سنگینی است که از تیغه فلزی بزرگی در جلوی خود دارد برای حمل خاک، شن و ماسه، سنگ و مواد دیگر استفاده می‌کند. به دلیل وجود چرخ‌های زنجیری، بولدوزها ثبات بیشتری دارند و می‌توانند حجم زیادی از متریال‌ها را جابجا کنند. بولدوزرها ماشین‌های قدرتمند و همه کارهای هستند که می‌توانند در مناطق خشن و سخت (مناطق شنی و گل آلود) حرکت کنند و مقادیر زیادی از مواد را به سرعت و به شکلی کارآمد حرکت دهند.
ویژگی
- چرخ زنجیری به آنها قابلیت مانوور بسیار عالی در زمین‌های نامسطح و ناهموار می‌دهد.
- زنجیرهای پهن، وزن ماشین را در فضای گسترده‌ای پخش می‌کند و مانع فرورفتن و گیرکردن ماشین در زمین‌های شنی و گِلی می‌شود. زنجیرهای فوق پهن به زنجیرهای باتلاقی شهرت دارند.
- قدرت ایستایی زیاد بولدوزر به زمین و تقسیم‌کننده گشتاور این ماشین، سبب تبدیل نیروی موتور به قابلیت کششی می‌شود که اجازه می‌دهد بولدوزر از وزن بالای خود برای جابجایی موانع و اجسام سنگین سر راه خود استفاده کند.
قطعات ابتدایی بولدوزر شامل تیغه و ریپر می‌باشد. معمولا بولدوزرها بزرگ و دارای موتورهای قدرتمند می‌باشند.
لودر
لودر، نوعی تراکتور است که برای جابجایی خاک از روی زمین و بارگذاری آن بر روی کامیون یا در محل خاصی استفاده می‌شود. این دستگاه دارای یک جام در جلوی خود است که در دو طرف دو بازوی متصل شده دارد که برای بارگیری و حمل مواد مختلف به کار گرفته می‌شود. لودرها به دو نوع چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری تقسیم می‌شوند.
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻟﻮدرﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻛﻪ در4 دﺳﺘﻪ زﻳﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد، اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ:
- بارگیری ماشین آلات حمل مواد خاکی: با لودر می توان مواد خاکی مانند شن، خاک معمولی ،سنگ شکسته ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت و واﺣﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻏﻴﺮه را داﺧﻞ ﻛﺎﻣﻴﻮن و ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎرﺑﺮ رﻳﺨﺘﻪ و آﻧﻬﺎ را ﭘﺮ ﻛﺮد.
- ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﺑﺎر و اﻧﺘﻘﺎل آن: :در ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻟﻮدر ﻣﻲ توان ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ آﺟﺮ، ﺑﻠﻮك ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻏﻴﺮه را در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﻤﻞ و ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻧﻤﻮد.
- ﺧﺎﻛﺒﺮداري: اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﺎﻛﺒﺮداري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺑخصوص ﮔﻮدﺑﺮداري ﺧﺎﻛﻬﺎي ﺳﺴﺖ ﺗﺎ متوسط ﺑﺴﻴﺎر ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪه اﺳﺖ، زﻳﺮا ﻛﻨﺪن و ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮدن ﺧﺎك و اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻛﺮدن آن ﺑﺎ ﻟﻮدر ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.
- تمیز کردن قشر سطحی کارگاه:در زمین هایی که جنس آن زیاد سخت نبوده و تا حدودی نرم باشد، از ﻟﻮدر ﺑﺮاي ﻛﻨﺪن و ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺤﻞ کار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.
گریدر
گریدر، دارای تیغه‌ای است که در بین محورهای جلو و عقبش نصب شده است. متداول‌ترین کارکرد یک گریدر مسطح کردن سطح زمین است. معمولاً در پروژه‌های راهسازی به منظور اضافه کردن یک لایه جدید و یا مسطح کردن زمین کاربرد دارد. همچنین میتوان از آنها برای انتقال مقدار نسبتاً کمی خاک از یک مکان به مکان دیگر، از بین بردن لایه‌ای از خاک و حتی باز کردن مسیر از برف نیز استفاده کرد.
انواع گریدر
- گریدر بدون موتور
- گریدر موتور دار
ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮﻳﺪر ﻣﻮﺗﻮر دار:
- ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ راﻧﻨﺪه ﻧﻴﺎز اﺳﺖ.
- ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻮع ﺑﺪون ﻣﻮﺗﻮر اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﺘﻮر ﻛﺸﺸﻲ دارد ﻛﻢ اﺳﺖ.
- ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻴﻐﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ زاوﻳﻪ و اﺳﺘﻘﺮار آن در وﺿﻊ دﻟﺨﻮاه ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺪاﻳﺖ ﭼﺮخ ﻫﺎي ﺟﻠﻮي ﮔﺮﻳﺪر ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻪ در اﻃﺎق راﻧﻨﺪه ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﻜﺎن دارد.
- در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﺪود ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ دور ﺑﺰﻧﺪ.
- ﺑﺮﮔﺸﺖ آن ﺑﺎ دﻧﺪه ﻋﻘﺐ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ.
- از روي ﺟﺎده ﻫﺎ و ﺑﺎﻧﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﻓﺮودﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺧﺮاﺷﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وارد ﺳﺎزد ﻗﺎﺑﻞ ﻋﺒﻮر اﺳﺖ.
- ﻣﺼﺮف آن ﺑﺮاي ﺑﺮف روﺑﻲ ﺟﺎده ﻫﺎ و ﺑﺎﻧﺪ ﻓﺮودﮔﺎﻫﻬﺎ اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ اﺳﺖ.
بیل مکانیکی
بیل مکانیکی می‌تواند ۳۶۰ درجه بچرخد و اغلب بزرگ‌تر از لودر است و برای فعالیت‌های متوسط تا سنگین استفاده می‌شوند. بیل مکانیکی نیز به مانند لودر دارای یک جام (معمولاً کوچک‌تر از لودر) و یک بازوی قابل حرکت در جلو است که وظیفه، حفاری، کندن ترانشه خاکی و تخریب سازه استفاده کرد. مینی بیل مکانیکی نیز وجود دارد که می‌تواند برای کارهای سبک تا متوسط استفاده شود.
عملیات خاکبرداری توسط بیل مکانیکی در 4 مرحله به شرح زیر انجام می شود:
- ﻗﺮار دادن ﺟﺎم در ﻣﺤﻞ ﻣﻮاد ﺧﺎﻛﻲ
- ﭘﺮﻛﺮدن ﺟﺎم ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻛﺸﻴﺪن ﻳﺎ ﻓﺸﺎر دادن آن در داﺧﻞ ﻣﻮاد ﺧﺎﻛﻲ
- ﺧﺎرج ﻛﺮدن و ﺑﺎﻻﻛﺸﻴﺪن ﺟﺎم و ﭼﺮﺧﺶ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ
- ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻮاد ﻛﻨﺪه ﺷﺪه در ﻛﺎﻣﻴﻮن و آﻣﺎده ﺷﺪن ﺑﺮاي ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت
کامیون
یکی از وسایل نقلیه موتوری باری است که قسمت بارگیر آن به صورت پیوسته به کشنده متصل است. از کامیون بیش‌تر برای ترابری کالا و مواد سنگین استفاده می‌شود.کامیون‌ها ظرفیت حمل ۶ تن بار یا بیش‌تر را دارند.
ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎ در اﻧﻮاع دﻳﺰﻟﻲ، ﺑﻨﺰﻳﻨﻲ و ﻳﺎ ﮔﺎزﺳﻮز، ﻳﻚ ﻳﺎ دو دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻠﻲ و ﺑﺎ دو، ﺳﻪ ﻳﺎ ﭼﻬﺎر ﻣﺤﻮره ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻤﺎم اﻳﻦ اﻧﻮاع در ﺟﺎده ﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻪ و ﻏﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘﻪ ﻳﺎ ﺧﺎرج ازﺟﺎده ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.
ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﺣﺮﻛﺖ در ﺧﺎرج از ﺟﺎده ﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻌﺎدن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﺑﻌﺎد ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻇﺮﻓﻴﺘﻲ در ﺣﺪود ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺰرگ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
موارد کاربرد:
- ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ و ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮕﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ
- اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﺎﻛﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺳﺪﺳﺎزي، ﺗﻮﻧﻞ ﺳﺎزي، ﻣﻌﺎدن و ﻏﻴﺮه
- ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت دﭘﻮ در اﻣﺘﺪاد ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ
باشناخت هرچه بهتر از کاربرد هریک از ماشین آلات حمل و نقلی در صنعت ساختمان میتوان در هزینه ها صرفه جویی کرد.
