مقدمه
ملات ساختمانی ماده ای چسبنده و خمیری شکل است که در حوزه ساخت و ساز کاربرد فراوانی دارد. نقش ملات ها در ساختمان سازی غیر قابل انکار است به طوری که اگر ملاتی نباشد ساختمانی نیز نخواهد بود!
امروزه میتوان چسب های ساختمانی را نیز یکی از مهمترین متریال های ساخت و ساز معرفی نمود. که از آغاز صنعت ساختمان سازی تا کنون انواع چسب ساختمانی جزو مهمترین ارکان برای اتصال قطعات ساختمانی به یکدیگر محسوب میشوند.
ملات
هدف استفاده از ملات جهت چسباندن قطعات مختلف بنا و یکپارچه‌سازی کل ساختمان است. مرکب از دو جزء اصلی پر کننده و چسباننده است که بیشترین درصد حجم آن را ماده پر کننده تشکیل داده و ماده چسباننده حجم کمی را به خود اختصاص می دهد. افزودنی هایی که به ملات اضافه می شوند شامل روان کننده ها, حباب سازها و موادی که زمان گیرش آن را کمتر می کنند می باشند.
انواع ملات های ساختمانی
به‌طورکلی، ملات‌ها به 5 نوع زیر تقسیم می شوند:
- براساس نوع کاربرد
- براساس مواد اتصال دهنده
- براساس مقدار گیرش (هوایی، آبی)
- براساس استحکام
- براساس اهداف ویژه
انواع ملات ها براساس نقطه گیرش
| نام ملات | تعریف | مثال |
| ملات هوایی | ملات هوایی ملاتی که در هوا می‌گیرد و سفت و سخت میشود. | ملات‌ها فیزیکی خشک میشوند: ملاتهای گلی و کاه گلی به صورت شیمیایی سفت و سخت میشوند: ملات گچ |
| ملات آبی | ملات آبی، ماده‌ای که زیر آب یا در هوا به طریق شیمیایی می‌گیرد و سفت و سخت می‌ماند. | ملاتهای سیمانی و گل آهک |
انواع ملات های کاربردی در ساختمان
| نام ملات | کاربرد ملات |
| ملات ماسه سیمان | آجرکاری، کاشی‌کاری، سنگ فرش کردن، بتن مگر، بندکشی، بستن درزها و... |
| ملات گچ و خاک | طا‌ق زنی، تیغه سازی و قشر آستر اندودکاری‌های داخلی ساختمان |
| ملات گچ | اندود دیوار و سقف ساختمان، سفید‌کاری، تمیزکاری، گچ بری، نماسازی. |
| ملات ساروج | آب انبارها، حوض‌ها، حمام‌ها و موارد دیگر به‌عنوان لایه سطحی با نفوذپذیری بسیار پایین در برابر آب و موارد تزئینی و زیبای سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| ملات ماسه آهک | در کرسی چینی، دیوارهای آجری، سنگ‌کاری، مجاری آب، حوضچه‌ها، آب‌انبارها و قسمت‌هایی که احتمال وجود رطوبت و نفوذ آب وجود داشته باشد. |
| ملات گچ و آهک | در نماسازی و سطوح خارجی ساختمان |
| ماسه سیمان آهک | پوشش سطوح نمناک، آجرچینی و دیوار چینی |
ملات ماسه سیمان
مشهورترین و پراستفاده‌ترین ملات ساختمانی، بی‌شک ملات ماسه سیمان است. ماسه نقش پرکننده، سیمان به عنوان ماده چسنبده و آب وظیفه روان‌کنندگی را در این جا بر عهده دارند. از نظر راحتی در اجرا، مقاومت و میزان چسبدگی، ملات ماسه سیمان بسیار مناسب و پرکاربرد است.
روش اجرا:
نخست سیمان و ماسه را با هم مخلوط شده و سپس به آن اضافه میشود. بعد از آنکه حالت خمیری پیدا کرد، بر حسب کاربرد در استانبولی ریخته و با کمچه بر روی سطوح اجرا میشود.
ملات گچ و خاک
در امور ساختمانی به فور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، گچ ماده چسبنده و آب ماده روان‌کننده استفاده میشود. اضافه کردن خاک رس باعث افزایش حالت کشسانی ملات میشود، زیرا گچ خالص هم زودگیر بوده و هم کار با آن می‌تواند تاحدودی سخت باشد. وجود خاک رس باعث دیرگیرتر شدن ملات شده که باعث میشود کارگران بتوانند به راحتی با آن کار کنند. در بسیاری از پروژه‌های عمرانی از ملات گچ و خاک به نسبت نصف به نصف استفاده میشود. همچنین استفاده از خاک رس در این جا باعث کاهش هزینه‌های پرداختی میشود.
روش اجرا:
بین فاصله‌های شمشه‌گیری دیوار را با ملات گچ و خاک پر می‌نمایند.
ملات گچ
به دلیل کاربرد عمده‌اش در نازک‌کاری ساختمان، بسیار شناخته شده است. ملات گچ از مخلوط گچ به‌عنوان ماده چسبنده و آب به‌عنوان روان‌کننده ساخته میشود که در دسته ملاتهای زودگیر قرار دارد. به دلیل آنکه گچ از نوع هوازی است، باید تا حدالامکان از آب و رطوبت زیاد به دور باشد. مزیت مهم اش در این است که در زمان ایجاد واکنش با آب و هوا، در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد تولید گرما می‌کند که باعث شده برای کار در هوای سرد ملاتی بسیار مناسب باشد.
ملات گچ در دو نوع: گچ شکفته و گچ کشته به کار گرفته میشود.
روش اجرا:
پس از اتمام عملیات زیرسازی دیوار با ملات گچ و خاک، لایه‌ای نازک از ملات گچ کشته را که سرعت گیرش (خودگیری) پایینی دارد را بر روی دیوار وسقف اندود می‌کنند.
ملات ساروج
ساخته هنر و خلاقیت ایرانیان است، بسیاری از آثار کهن و خانه‌های سنتی کشور با استفاده از ملات ساروج ساخته شده‌اند. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، آهک ماده چسبنده و آب روان‌کننده استفاده میشود. نسبت خاک رس به آهک ۶ به ۴ است و در گذشته در مخلوط آن از خاکستر کوره حمام و مقداری الیاف کیاهی لویی نیز استفاده میشده است. ساروج ملاتی آبی است و عمدتاً در برابر آب مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد.
ملات ماسه آهک
از ماسه به‌عنوان پرکننده و آهک به عنوان ماده چسبنده استفاده میشود. در ساخت این مخلوط لازم است نخست دوغاب آهک ایجاد شده و سپس با ماسه ترکیب شود. در واقع، اضافه کردن آب به این ملات جایز نیست. توصیه میشود جهت داشتن مخلوطی با چسبندگی بیشتر از ماسه شسته نشده در این ملات به کار گرفته شود. بیشتر بودن آهک باعث پوک شدن آن میشود.
روش اجرا:
نخست آهک و آب را مخلوط کرده و سپس ماسه را به آن اضافه می‌کنند. آن را بعد از اجرا باید چندین روز مرطوب نگه داشته شود.
ملات گچ و آهک
به دلیل آنکه ملات گچ در برابر رطوبت آسیب پذیر است، به همین دلیل برای کار در مناطق سردسیر نیاز است به مخلوط آن آهک اضافه شود. آهک بعد از جذب دی‌اکسید‌کربن به «سنگ آهک» که ماده‌ای سخت و مقاوم در برابر آب است، تبدیل میشود. همچنین آهک باعث کندگیر شدن ملات گچ شده و این امر باعث افزایش کارآیی آن میشود.
خواص و ویژگی های ملات :
1.ویژگی های ملات در حالت خمیری
خصوصیات ملات در حال خمیری دارای اهمیت خاصی هستند زیرا اگرکه مناسب تولید شود. خواص و کارآیی آن پس از خشک شدن نیز مناسب خواهد بود.
کارآیی ، قابلیت نگهداری آب ، روانی اولیه و روانی پس از مکش از ویژگی ها آن در حالت خمیری هستند .
2.ویژگی های آن بعد از سخت شدن
اگر مرغوب باشد ، پس از سخت شدن باید دارای خصوصیاتی ازقبیل : استحکام چسبندگی ، دوام ، مقاومت فشاری ، عدم نفوذ آب ، تغییرات حجمی ، و... باشد.
چسب های ساختمانی
از چسب های ساختمانی برای چسباندن بتن و سیمان استفاده می شود، چسباندن سنگ های ساختمانی، کاشی، سرامیک و پارکت تنها بخشی از استفاده های فراوان این چسب ها در صنعت ساختمان می باشد. البته مصرف چسب ها تنها محدود به صنایع ساختمانی نمی شود و از صنایع کاغذ گرفته تا صنایع الکتریکی و … از انواع چسب ها استفاده می کنند. اما در این مطلب موضوع صحبت چسب های ساختمانی است.
انواع چسبهای ساختمانی
1.چسب سنگ
چسب سنگ خاکستری رنگ بوده و یک چسب دوجزئی بر پایه ی پلی استر میباشد که از آن برای نصب سنگ استفاده میشود.حتی از این ملات آپوکسی دوجزئي برای نصب قطعه‌های سنگین و بزرگ ساختمانی مانند قطعات پیش‌ساخته ی بتنی ، قطعات بزرگ سرامیک‌ها و همچنین صفحات بزرگ فولادی استفاده میشود.
معمولا زمانی که پروژه ی شما تقریبا روبه پایان است و زمان آن فرا رسیده که سنگ های ساختمانی یا همان سنگ نما نصب شود. نصب این سنگ ها باید بسیار دقیق باشد و از باکیفیت ترین چسب های ساختمانی استفاده شود.
2.چسب کاشی و سرامیک
از انواع رایج چسب ساختمانی، چسب کاشی و سرامیک است. این چسب ترکیبی از سیمان و افزودنی‌های شیمیایی است که در اتصال کاشی و سرامیک به دیوار یا کف به عنوان جایگزینی برای ملات ماسه و سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. چسب کاشی و سرامیک علاوه بر دارا بودن خاصیت چسبندگی بالا، در برابر نفوذ آب مقاوم است. برای همین منظور از این نوع چسب در کاشی‌کاری سرویس بهداشتی استفاده میشود. چسب کاشی و سرامیک دارای دو نوع پودری و خمیری است. باید توجه داشته باشید که خود کاشی ها هم به چند دسته تقسیم می شوند و برای هرکدام از آنها باید از چسب های ساختمانی مخصوص به خودش استفاده کرد.
3.چسب فوری (چسب میتراپل)
از چسب های رایج در میان مردم که بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، چسب میتراپل است که دارای کاربردهای مختلفی است. این چسب به دلیل سرعت بالا در چسباندن به چسب یک دو سه معروف است زیرا در عرض 3 ثانیه اثر می‌کند. چسب میتراپل دارای قدرت بسیاری است و در هنگام چسباندن گرمایی تولید می‌کند که منجر به چسبندگی هرچه بهتر سطوح به یکدیگر میشود.
4.چسب سیلیکون
چسب سیلیکونی در مقایسه با سایر چسب های پلیمری که دارای پایه آلی می باشند دارای خواص ویژه و منحصر بفردی می باشد که این به دلیل متفاوت بودن ساختار اسکلت اصلی درچسب سیلیکونی می باشد. چسب های سیلیکون اغلب به چسبهای ولکانیزه شونده در دمای اطاق(RTV) معروفند.
این چسب در دسته ی چسب های ساختمانی هم قرار می گیرد و بسیاری از لوازم و تجهیزات ساختمانی را می توانید به وسیله ی چسب سیلیکون به هم بچسبانید یا عمل درزگیری را به خوبی انجام دهید. همچنین گستره ی بالای این چسب، آن را برای چسباندن بسیاری از تجهیزات و قطعات ساختمانی مفید کرده است.
5.چسب کاشت میلگرد
چسب کاشت میلگرد از محصولاتی است که ظرفیت باربری سازه بتنی را افزایش می دهد. چسب های ساختمانی این کار را با ایجاد پیوند مناسب میان بتن و میلگرد انجام می دهند. بسته به شرایطی که پروژه در آن انجام می شود و ظرفیتی که سازه باید تحمل کند از چسب کاشت میلگرد مناسب استفاده می شود. معمولا از چسب هایی برای این منظور استفاده می شود که در آنها از اپوکسی استفاده شده باشد.
6.چسب بلوک سبک
چسب بلوک‌های سبک، چسبی با پایه ی سیمانی و حاوی مواد شیمیایی مخصوص جهت افزایش چسبندگی و کارپذیری آن است.این چسب برای نصب انواع قطعات بتن پیش‌ساخته و سبک که جذب آب بالایی دارند مناسب میباشد.
