انسان حتی پیش از اینکه خود شیشه بسازد، شیشه‌های طبیعی نظیر فولگوریت و کوارتز را کشف نموده و از آنها در موارد گوناگون استفاده کرده است. کسی از نخستین شیشه‌گر و تاریخ ساختن نخستین شیشه چیزی نمی‌داند. در این مقاله که سعی بر این است به بررسی انواع بلوک های شیشه ای بپردازیم لازم میبینیم تا به این سوال که شیشه چیست؟ پاسخ دهیم.
تعریف شیشه
شیشه به‌عنوان شگفت‌انگیزترین ماده شناخته شده در جهان و به‌طور هم‌زمان یکی از ضعیف‌ترین و قوی‌ترین مواد است. این ماده غیر‌بلوری، شفاف و شکننده است که نتیجه ذوب سیلیس و یا نتیجه ذوب ماسه با «گدازآور» است. در تعریف شیشه گفته شده است که «شیشه جسمی است شفاف و شکننده و مخلوطی است از سیلیکات‌های قلیایی. این اجسام را در کوره و در قالب می ریزند. شیشه دارای شکل هندسی نیست و درنتیجه می‌توان آن را به شکل دلخواه درآورد اما ساده‌ترین تعریف از شیشه آن است که گفته شود، شیشه مایعی است سفت شده».
شیشه عجیب‌ترین ماده‌ای است که بشر با آن آشنا شده است و به همین دلیل است که پیشنهاد شده که شیشه به‌عنوان مایع بسیار سرد شده، چهارمین حالت ماده نام گرفته و در کنار سه حالت دیگر یعنی جامد، مایع و گاز قرار گیرد. در ضمن مطرح می‌گردد که شیشه مایعی است مذاب که بدون آن‌که متبلور شود، سرد و سخت شده است.
شیشه در اذهان عمومی به‌عنوان جسمی بلوری جای گرفته است و گاه بلور خوانده می‌شود؛ اما برخلاف این تصور در ساختار شیشه هیچ نوع بلوری وجود ندارد. در هر جسم جامد، عناصر دارای نظم و ترتیبی هستند که به آن ساختار جسم یعنی ساختمان داخلی جسم می‌گویند اما این ساختار در مورد شیشه تا مدت‌ها مبهم بود. خاصیت‌های گوناگون اجسام بلورین کم و بیش معلوم بود، ولی خاصیت ساختمان داخلی شیشه با قواعد اجسام بلورین به‌طور کامل قابل تطبیق نبود و در بسیاری از موارد هم کاملاً متفاوت بود. به‌طور مثال اکثر بلورها نقطه ذوب مشخص دارند، ولی شیشه در اثر گرم شدن ابتدا نرم و بعد کم‌کم نرم‌تر و به‌تدریج گداخته می‌شود و در حقیقت اصلاً پدیده ذوبی در کار نیست.
بلوک های شیشه ای
بلوک شیشه‌ای به قطعاتی گفته می‌شود که از جنس شیشه و از دو جداره وکیوم شده شیشه‌ای، که فضای میانی آنها خلا است تشکیل شده‌اند که این قطعات جنبه تزئینی دارند و عایق بسیار مناسبی برای سرما، گرما، رطوبت و صدا بشمار می‌آید. و نمی‌توان از آنها به عنوان بلوک‌های سازه‌ای در سازه‌های بنایی استفاده کرد. برای اتصال آنها معمولا از ملات یا چسب به همراه اسپیسر یا جدا کننده استفاده می‌شود.
بافت و رنگ بلوک های شیشه ای می تواند به منظور ارائه طیف وسیعی از شفافیت متفاوت باشد. الگوهای موجود بر روی سطح شیشه می توانند به سمت سطح داخلی یا خارجی در هنگام خنک سازی شیشه هنگام ساخت به منظور ایجاد حالت های مختلف، ایجاد شوند. به منظور ایجاد یکفضای خصوصی مطلوب از این بلوک شیشه ای می توان برای شیشه ها از لعاب استفاده نمود.
بلوک‌های شیشه‌ای از دهه ۱۹۰۰ ساخته شدند و بیشتر برای تامین نور طبیعی ساختمان توسط دیوارها کاربرد دارند. امروزه در معماری روز جهان، بلوک های شیشه ای نقش ویژه ای را ایفا می نماید و مهندسان و طراحان و آرشیتکتهای معتبر بین المللی از این محصول در راستای ایجاد فضاهای دکوراتیو استفاده می نمایند.
ساختار بلوک شیشه ای
بلوک های شیشه ای تو خالی که برای دیوار ها تولید می شوند، از ترکیب چهار ماده، شیشه بازیافتی، شن، خاکستر سودا و سنگ آهک تولید می شود. این مواد حرارت دیده با هم ترکیب می شوند و سپس درون قالب هایی با الگوی متفاوت ریخته می شوند و هر قالب یک نیمه بلوک را شکل می دهد. دو نیمه جداگانه تولید شده پس از اینکه بلوک ها سرد شدند مجددا حرارت دیده و دو قطعه به یکدیگر فشرده می شوند. به این ترتیب در فضای درون این محصول تا حدی خلا ایجاد می شود. با توجه به اینکه این بلوک ها تو خالی هستند قدرت بار بری آجر را نداشته و درکرتین وال کاربری دارند. دیوار های ساخته شده از این محصول به علت قاب بندی ای که دارد در ساخت محدودیت ایجاد می کند.
بلوک های شیشه ای مورد استفاده در کف به طور معمول به عنوان یک قطعه توپر یا به عنوان یک بلوک شیشه ای تو خالی با وجه های ضخیم تر از بلوک های مخصوص دیوار ساخته می شود. این بلوک ها به طور معمول یا درون شبکه بتن مسلح قاب می شوند یا درون قاب فلزی قرار می گیرند. بلوک های ساخته شده برای دیوار به هیچ عنوان نبایستی در کف به کار برده شوند چرا که میزان بار بری آنها برای کاربرد در کف مناسب نیست.
بلوک شیشه ای فالکونیر
در اواخر قرن نوزدهم بلوک های شیشه ای مدرن به نام بلوک های شیشه ای تو خالی فالکونیر ساخته شدند. این محصول در چندین رنگ تولید شدند و در حالی که مذاب بودند درون قالب هایی شکل گرفتند. این محصول در سقف و دیوار قابل استفاده است و توسط سیم و سیمان به یکدیگر قابل اتصال هستند. کاربرد این محصول در گلخانه ها است. علت این کاربری عدم رسانایی شیشه، کنترل دما و تخلخل نداشتن شیشه و نتیجتا کنترل رطوبت آن است. بلوک های فاکونیر به جهت عدم جذب گرد و غبار، رطوبت و نتیجتا لکه دار نشدن بسیار مورد تقدیر مشتریان است. در ادامه بررسی انواع بلوک های شیشه ای می پردازیم.
انواع بلوک‌های شیشه‌ای عبارتند از :
- بلوک‌های شیشه‌ای مات
- بلوک‌های شیشه‌ای طرح‌دار
- بلوک‌های شیشه‌ای شفاف
- بلوک‌های شیشه‌ای رنگی
- بلوک‌های شیشه‌ای توپر
- بلوک‌های شیشه‌ای ایمن یا ضد آتش
ویژگی های بلوک شیشه ای
- جدا سازی فضاهای داخلی با حفظ روشنایی را فراهم می کند.
- ضخامت آن در مقایسه با دیوار های سنتی کم بوده و فضای مفید را افزایش می دهد.
- عایق صوتی خوبی در مقایسه با پنجره های دو جداره می باشد
- نصب آن با سرعت بالایی صورت می گیرد.
- قیمت آن در مقایسه با دیوار سنتی مناسب تر است.
- نظافت آن به آسانی صورت می گیرد.
- امنیت زیادی به جهت سرقت ایجاد می کند.
- امکان بکارگیری طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در یک یا چند دیوار، بنابر هر نوع سلیقه
- امکان بکارگیری آجرهای شیشه‌ای در ساخت سکوبندی آشپزخانه و یا میز اپن آن
معایب آجر یا بلوک شیشه ای
- عدم توانایی باربری
- عدم قابلیت تامیر جزئی در صورت بروز عیب در یکی از بلوک ها
موارد استفاده بلوک شیشه ای
- کف، روشنایی پیاده رو
- سقف، نور گیر سقفی
- دیوار، نمای داخلی و خارجی
- مسکونی، تجاری، اداری، رستوران، پمپ بنزین و غیره
نحوه نصب بلوک یا آجر شیشه ای
در ادامه بررسی انواع بلوک های شیشه ای ، بلوک های شیشه ای از محل قاب درون یکدیگر قفل شده تا یک دیوار کامل و یکپارچه را شکل دهند. روش اجرای دیوار به این شیوه به چندین طریق انجام می شود. رایج ترین نوع اجرا خواباندن بلوک ها با هم درون یک ملات از سیمان پرتلند با میله های تقویت شده از فولاد است که درون ملات قرار می گیرند. این شیوه توسط معماران و تولید کنندگان بلوک توصیه می شود. شیوه های دیگر اجرا شامل چندین سیستم اختصاصی می باشد که به وسیله آن ملات با چوب یا اکستروژن های PVC جایگزین می شود.
نحوه ی نصب بلوک در دیوار
- بلوک های شیشه ای مناسب برای پروژه خود انتخاب کنید. بلوک های با سطوح بزرگتر نور بیشتری را عبور می دهند و بلوک ها باریک برای پنجره مناسبترند. ابعاد، اندازه و بافت های متفاوتی به جهت ایجاد تصویر مورد نظر از بلوک های خود ایجاد کنید.
2.نمودار از نصب بلوک ها تهیه کنید. در نظر داشته باشید که بلوک های شیشه ای قابل برش نیستند. پس فضایی که در نظر می گیرید متناسب با ابعاد بلوک ها باشد. فضایی به اندازه 0.6 تا 1 سانتی متر بین بلوک ها و بلوک ها و دیوار یا قاب پنجره در نظر بگیرید.
3.در صورتی که محل نصب با کل بلوک های شیشه ای پوشش داده نمی شود سعی کنید از مصالح دیگری برای پوشش فضا استفاده کنید.
4.با توجه به دستور العمل ملات شیشه را آماده کنید. میزان ملاتی که به کار می برید بلکه به ابعاد بلوک نیز بستگی دارد. ملات را به تدریج و برای یک ساعت تهیه کنید.
5.یک لایه ملات مالیده و اولین ردیف بلوک را روی آن قرار دهید. بلوک اول را قرار داده و به وجه بلوک بعدی به اندازه ای ملات می مالیم که درز بین بلوک ها را پر کند. فضای بین بلوک آخر و دیوار با نوار انبساط پوشیده می شود، نه ملات. این نوار اجازه می دهد که بلوک ها با تغییرات دما و انبساط و انقباض هماهنگ باشند.
با اسپیسر فاصله مناسب بین بلوک ها ایجاد کنید و با چکش مخصوص به بلوک ها ضربه بزنید تا در محل مناسب خود قرار گیرند!
- از اسپیسرT در محیط نصب استفاده کنید. پس از اینکه اولین ردیف بلوک قرار داده شد اسپیسر ها را درون ملات فرو کنید. در محل کنار میخ یا پیچ اسپیسر Tرا به دیوار یا پنجره کناری متصل کنید.
- از اسپیسر X بین بلوک ها استفاده کنید.این اسپیسر محل و فاصله دقیق بلوک ها را در ردیف های افقی و عمودی تضمین می کند.
- فاصله هر 61 سانتی متر یک لنگر و میله های تقویت کننده نصب کنید. این کار به استحکام بلوک ها و ثبات آنها کمک می کند. یک لایه نازک ملات روی بلوک مالیده و میله تقویت کننده را روی آن قرار می دهیم. میله را به لنگر وصل کرده و لنگر ها از دیوار یا پنجره حد اقل 2 تا3 سانتی متر فاصله دارند.
- با استفاده از ابزار محل درز بلوک ها را تمیز کنید. قبل از به خشک شدن ملات از ابزار در امتداد درز بین بلوک ها استفاده کنید تا ملات صاف و مقعر شود.
در این مقاله بررسی انواع بلوک های شیشه ای به طور خلاصه انجام دادیم.
منابع
- http://www.omransoft.ir/11417/%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%A9-%D8%B4%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C/
- https://sakhtokar.com/Product/54
- https://www.wikihow.com/Install-Glass-Blocks
- http://www.willamettegraystone.com/pdf/GB-architectualproductspdf.pdf
- کتاب شیشه‌گری دستی در ایران، اثر حسین یاوری
- کتاب آشنایی با آبگینه، انتشار دانشگاه پیام نور
